همان‌طور که می‌دانید بازار فارکس با حجم معاملات روزانه بیش از 6.5 تریلیون دلار، بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازار در جهان است. یکی از بازیگران اصلی این بازار، بانک‌های مرکزی هستند. بانک‌های مرکزی که نهادهایی ملی برای مدیریت ارز یک کشور، عرضه پول و نرخ بهره هستند، نقش حیاتی در شکل‌دهی چشم‌انداز بازار فارکس ایفا می‌کنند. از این رو، این مقاله قصد دارد با موضوع تاثیر مداخله بانک‌های مرکزی بر بازار فارکس به بررسی آن بپردازد. موضوعاتی که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر است:
- معرفی بانک مرکزی و اهداف و وظایف آن
- بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا و تاثیر مداخله آن‌ها بر بازار فارکس
- تاثیر مداخله بانک‌های مرکزی بر بازار فارکس از طریق نرخ بهره
- جلسات بانک مرکزی و تاثیر مداخله بانک مرکزی بر بازار فارکس
معرفی بانک مرکزی و اهداف و وظایف آن
بانک‌های مرکزی نهادهایی هستند که مسئولیت سیستم پولی یک ملت یا گروهی از کشورها را بر عهده دارند. آن‌ها دارای طیف گسترده‌ای از وظایف اعم از نظارت بر سیستم پولی، کنترل تورم، تضمین سطوح بالای اشتغال و حفظ ثبات ارز آن کشور را دارند. علاوه بر موارد گفته شده در بالا، بانک‌های مرکزی همچنین دارای وظایف زیر نیز هستند:
- برای کنترل عرضه پولی، ارز صادر می‌کنند.
- به عنوان بانک دولت عمل می‌کنند.
- سیستم اعتباری را تنظیم می‌کنند.
- بر بانک‌های تجاری نظارت می‌کنند.
- مدیریت ذخایر مبادله‌ای
تقریبا تمامی وظایف و اهدافی که در بالا عنوان شد، مهم هستند، اما مهم‌ترین آن‌ها که به آن اشاره نشد، تغییر نرخ بهره Interest rate به عنوان بخشی از سیاست پولی آن‌ها است که تاثیر بسزایی نیز بر بازار فارکس دارد. در ادامه قصد داریم برخی از وظایف این نهاد مهم پولی را برایتان شرح دهیم.
سیاست پولی و نرخ بهره
بانک‌های مرکزی معمولا از طریق سیاست‌های پولی خود بر بازار جهانی فارکس تاثیر می‌گذارند. در حقیقت، آن‌ها با تعدیل نرخ بهره Interest rate و کنترل هزینه وام گرفتن به نوبه خود بر فعالیت اقتصادی و تورم تاثیر می‌گذارند.
- تعدیل نرخ بهره: برای مثال زمانی که بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش می‌دهد، این موضوع منجر به افزایش ارزش ارز کشور مورد نظر می‌گردد. رخ بهره بالا، بازدهی یا سود بیش‌تری برای آن کشور به ارمغان می‌آورد و باعث جذب سرمایه خارجی می‌شود. برعکس، با کاهش نرخ بهره، ارزش ارز آن کشور نیز کاهش می‌یابد.
- تسهیل کمی: تسهیل کمی یک سیاست پولی است که بانک‌های مرکزی از طریق افزایش عرضه پول به تحریک رشد اقتصادی می‌پردازند. بانک‌های مرکزی با خریداری اوراق قرضه دولتی و سایر اوراق بهادار، نقدینگی را به اقتصاد تزریق می‌کنند تا ارزش پول را کاهش داده و بدین ترتیب صادرات را رقابتی‌تر نمایند.
مدیریت ذخایر ارزی
بانک‌های مرکزی دارای ذخایر ارزی‌ای هستند که این ذخایر برای تثبیت پول ملی و مدیریت تراز پرداخت‌ها استفاده می‌شود.
- مداخله در بازار فارکس: بانک‌های مرکزی ممکن است ارز خود را در بازار فارکس خریداری کنند یا بفروشند تا بتوانند به این طریق بر ارزش آن تاثیر بگذارند. برای مثال، برای مبارزه با گرانی یا افزایش ارزش ارز، بانک مرکزی ارز خود را می‌فروشد و ارز خارجی خریداری می‌کند تا به این صورت عرضه پول ملی را افزایش داده و درنتیجه ارزش آن را کاهش دهد.
- حفظ پیوندهای ارزی: برخی از کشورها واحد پولی خود را به ارز دیگری که باثبات‌تر باشد مانند دلار آمریکا متصل می‌کنند. بانک‌های مرکزی به طور فعال در بازار فارکس مداخله می‌کنند تا بتوانند این ذخایر را حفظ کنند، به این معنا که با خرید و فروش ذخایر می‌خواهند که نرخ ارز در محدوده مشخص باقی بماند.
شاخص‌های اقتصادی و سنتیمنت بازار
بانک‌های مرکزی، گزارش‌ها و شاخص‌های اقتصادی منظمی را منتشر می‌کنند که بینشی یا دیدی از اقتصاد ارائه نماید. گزارش‌هایی مبنی بر اخبار و داده‌های اقتصادی نظیر داده‌های مربوط به تورم، بیکاری، رشد تولید ناخالص داخلی GDP نمونه‌هایی از این اخبار و گزارش‌های اقتصادی هستند.
- پیش‌بینی‌ها و واکنش‌های بازار: معامله‌گران بازار فارکس با دقت این انتشارات را برای پیش‌بینی اقدامات بانک مرکزی زیر نظر دارند. برای مثال، اگر تورم بیش از حد انتظار بالا باشد، معامله‌گران را به پیش‌بینی افزایش نرخ بهره سوق می‌دهد که البته این قضیه منجر به افزایش ارزش پول حتی قبل از اقدامات بانک مرکزی می‌گردد.
- راهنمایی برای آینده: بانک‌های مرکزی اغلب با اقدامات خود، راهنمایی‌هایی ارائه می‌کنند که خط مشی یا جهت‌گیری سیاست‌های آینده را نشان می‌دهد. این شفافیت با کاهش عدم اطمینان در بازار به ثبات بازارها کمک شایانی می‌کند. البته تریدرها و معامله‌گران باید اقدامات بانک مرکزی را به درستی تفسیر و پیش‌بینی کنند.
مدیریت بحران و ثبات
در زمانی که بحران‌های اقتصادی ظاهر می‌شوند، بانک‌های مرکزی نقش حیاتی در حفظ ثبات مالی ایفا می‌کنند.
- اقدامات اضطراری: در مواقعی که بحران مالی وجود دارد، بانک‌های مرکزی با اقداماتی اضطراری نظیر کاهش قابل توجه نرخ بهره یا سیاست‌های پولی متعارف مانند تسهیل کمی سعی در حفظ ثبات اقتصادی دارند.
- هماهنگی یا همکاری با سایر بانک‌های مرکزی: در بحران‌های مالی جهانی، بانک‌های مرکزی اغلب با یکدیگر هماهنگ می‌شوند تا از میزان نقدینگی و وجود ثبات در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس اطمینان داشته باشند. این اقدامات هماهنگ بانک‌های مرکزی بایکدیگر می‌تواند شامل خطوط سوآپ یعنی جایی باشد که در آن بانک‌های مرکزی برای اطمینان از میزان نقدینگی کافی در بازارهای مربوطه خود، ارزهای خود را مبادله می‌کنند.
تاثیر بر تجارت جهانی
سیاست‌های بانک مرکزی با تاثیر بر نرخ ارز که متعاقبا بر میزان رقابت‌پذیری صادرات و واردات تاثیر می‌گذارد، تجارت جهانی را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- کاهش ارزش رقابتی: برخی اوقات بانک‌های مرکزی ممکن است درگیر کاهش ارزش رقابتی شوند، به این معنا که ارزش پول یا ارز خود را به طور کاملا عمدی کاهش می‌دهند تا میزان صادرات را افزایش دهند. این قضیه ممکن است منجر به تنش و اختلافات تجاری میان کشورها کشورها گردد.
- ترازهای تجاری: بانک‌های مرکزی با کنترل و مدیریت ارزش پول خود، بر تراز تجاری تاثیر می‌گذارند. برای مثال، ارز ضعیف‌تر صادرات را ارزان و واردات را پرهزینه می‌کند و به طور بالقوه تراز تجاری را تقویت می‌کند.
- بیشتر بخوانید: کیل زون در فارکس
- بیشتر بخوانید: مارجین آزاد چیست؟
- بیشتر بخوانید: سطح مارجین چیست؟
بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا و تاثیر مداخله بانک‌های مرکزی بر بازار فارکس
تقریبا هر کشور یا اقتصادی، بانک مرکزی خود را دارد، اما تریدرها بیشتر بر آن‌هایی توجه دارند که به ارزهای پرمعامله متصل باشند. در ادامه بانک‌های مرکزی مهم در دنیا را برایتان معرفی می‌کنیم:
- بانک مرکزی آمریکا US Federal Reserve Bank برای ارز دلار USD
- بانک مرکزی اروپا European Central Bank برای ارز یورو EUR
- بانک مرکزی انگلیس Bank of England برای ارز پوند GBP
- بانک مرکزی ژاپن Bank of Japan برای ارز ین JPY
- بانک مرکزی سوئیس Swiss National Bank برای ارز فرانک CHF
- بانک مرکزی کانادا Bank of Canada برای ارز دلار کانادا CAD
- بانک مرکزی استرالیا Reserve Bank of Australia برای دلار استرالیا AUD
- بانک مرکزی نیوزیلند Reserve Bank of New Zealand برای دلار نیوزلند NZD
تاثیر مداخله بانک‌های مرکزی بر بازار فارکس از طریق نرخ بهره
در قسمت‌های قبل تقریبا تمامی وظایف و اهداف بانک مرکزی را برایتان شرح دادیم و ذکر کردیم که در میان آن‌ها تغییرات نرخ بهره بیش‌ترین تاثیر را بر بازارهای جهانی از جمله بازار فارکس ایفا می‌کند. اقدامات بانک‌های مرکزی باید در جهت حفظ تعادل باشد. برای مثال اگر اقتصاد دارای رشد اقتصادی بسیار بالایی باشد، بانک مرکزی سریع قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان بالا می‌آورد. از سویی دیگر، اگر اقتصاد دارای رشد کم یا کندی باشد، منجر به افزایش بیکاری خواهد شد.
مکانیسم اصلی بانک‌های مرکزی برای کنترل تعادل، نرخ بهره پایه است. نرخ بهره با تشویق به پس‌انداز یا تشویق به خرج کردن با تاثیری کاهنده برای استراحت اقتصاد عمل می‌کند. کسب و کارها یا تجارت‌هایی که برای رشد پول خود، وام می‌گیرند و افرادی که خانه برای خود خریداری می‌کنند، هر دو برای اقتصاد رو به رشد حیاتی هستند. کاهش نرخ بهره هر دو را تشویق می‌کند و منجر به رشد می‌گردد.
اما زمانی که رشد از کنترل خارج شود، منجر به افزایش تورم بیش از حد می‌شود و حتی می‌تواند باعث افزایش هزینه‌هایی گردد که خط سقوط اقتصادی را به همراه دارد. با افزایش نرخ بهره، بانک‌های مرکزی می‌توانند سرعت را کاهش دهند. برای این‌که تغییرات نرخ بهره توسط بانک مرکزی برای حفظ تعادل و ثبات در اقتصاد بهتر درک کنید، در ادامه قصد داریم افزایش و کاهش این شاخص مهم را برایتان شرح دهیم.
نرخ بهره بالا
در این شرایط، نرخ بهره بالا بانک‌های مرکزی را تشویق می‌کند تا پول خود را نگه دارند. اما چرا؟ زیرا آن‌ها می‌توانند با نگهداری پول نزد بانک مرکزی، جایی که می‌دانند امن است، به سود خوبی دست یابند. درنتیجه، آن‌ها به نوبه خود سود بیش‌تری را برای دادن وام‌ها دریافت می‌کنند، زیرا ریسک نسبتا بالاتری دارند.
افزایش نرخ بهره، قرض گرفتن پول را دشوار و گران‌تر می‌کند، کسب و کارهای کوچک پول خود را محکم چسبیده و حفظ می‌کنند و خریداران احتمالی مسکن ممکن است از وام مسکن خارج شوند. به طور کلی هزینه‌ها کم است و اقتصاد همچنان با مشکل مواجه است.
نرخ بهره پایین
با این وجود، اگر فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش دهد، حفظ سرمایه امری منطقی و قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد. بانک‌ها دیگر نمی‌توانند از نگهداری پول نزد فدرال رزرو سود خوبی کسب کنند، اما می‌توانند با هزینه کم پول یا وام از بانک مرگزی دریافت نمایند. یعنی آن‌ها می‌توانند با نرخ بهره پایین به کسب و کارها و اشخاص وام دهند. این وام‌ها اکنون ارزش ریسک دارد، زیرا گزینه مطمئن‌تری به راحتی در دسترس است.
با دسترسی بیشتر به پول نقد و نرخ‌های پایین‌تر در حساب پس‌انداز خود، آن مشاغل یعنی کسب و کارها و اشخاص به خرج کردن و سرمایه‌گذاری تشویق می‌شوند. مخارج و سرمایه‌گذاری بیشتر نیز به رشد اقتصاد می‌انجامد.
تغییرات نرخ بهره صرفا بر کسب و کارها و اشخاص تاثیر نمی‌گذارد، بلکه تاثیر قابل توجهی نیز بر بازار فارکس و سایر بازارهای مالی دارد. مانند هر دارایی، قیمت هر ارزی بر اساس میزان عرضه و تقاضای آن تعیین می‌گردد. از این رو، سرمایه‌گذاران به سمت اقتصادهایی با نرخ بهره نسبتا بالا می‌روند تا سود یا بازده بیش‌تری دریافت کنند. اما برای سرمایه‌گذاری در اقتصادهای خارجی شما ارز خریداری می‌کنید که این امر منجر به افزایش تقاضا برای ارز با نرخ بهره بالا می‌شود و درنتیجه ارزش آن ارز افزایش می‌یابد.
در این میان برخی از سرمایه‌گذاران هستند که با استفاده از معاملات کری ترید از این رابطه یا قضیه سود کسب می‌کنند، به این معنا که ارز با نرخ بهره بالا خریداری و ارز با نرخ پایین را می‌فروشند، حال اگر سرمایه‌گذار به اندازه کافی سود کسب کنید طوری که تمام تغییرات مربوط به هزینه یا نرخ مبادله بین دو ارز را پوشش دهد، سرمایه‌گذار می‌تواند سود خوبی از معاملات کری ترید کسب کند.
- بیشتر بخوانید: تاثیر نرخ بهره بر فارکس
- بیشتر بخوانید: شاخص VIX چیست؟
- بیشتر بخوانید: دارایی امن چیست؟
- بیشتر بخوانید: شاخص قیمت مصرف کننده
جلسات بانک مرکزی و تاثیر مداخله بانک مرکزی بر بازار فارکس
سوال اینجاست که بانک مرکزی چگونه تغییرات مربوط به نرخ بهره را اعلام می‌کند؟ هر بانک مرکزی دارای جلسات منظم مربوط به خود است، به این معنا که بانک مرکزی تغییرات مربوط به نرخ بهره را در این جلسات اعلام می‌کند. برای مثال، FOMC که سیاست‌های پولی را برای فدرال رزرو تعیین می‌کند، معمولا 8 بار در سال جلسه تشکیل می‌دهد.
معامله‌گران و تریدرها معمولا هر گونه اطلاعیه در هر جلسه مانند افزایش یا کاهش نرخ ارز، راهنمایی‌های آینده در مورد سیاست‌های آتی یا هر گونه اقدام پولی جدید توسط بانک مرکزی را تحت نظر دارند. با این حال، تریدرها معمولا قبل از اتخاذ موضع، فقط تا اعلام رسمی نرخ بهره منتظر نمی‌مانند، بلکه آن‌ها با بررسی منابع متعدد سعی دارند سرنخ‌هایی را در مورد اقدامات بانک مرکزی بیابند.
بانک‌های مرکزی نیز برای اعلام تغییرات نرخ بهره، به شاخص‌های مختلف اقتصادی توجه زیادی دارند، یا به بیانی دیگر آن‌ها برای تصمیم به افزایش یا کاهش نرخ بهره بر اساس اوضاع و شاخص‌های اقتصادی عمل می‌کنند. در این بین، معامله‌گران هم سعی می‌کنند با تحلیل داده‌ها و اخبار اقتصادی مهم آنچه که ممکن است در شرف وقوع باشد، با احتمال بالا پیش‌بینی کنند.
تریدرها و سرمایه‌گذاران همچنین به کارکنان و کارمندان مهم بانک مرکزی توجه ویژه‌ای دارند تا بتوانند تشخیص دهند که اقدامات بانک مرکزی برای تغییرات نرخ بهره افزایشی است یا کاهشی.
کلام آخر
تاثیر مداخله بانک‌های مرکزی بر بازار فارکس بیشتر از طریق تغییرات مربوط به نرخ بهره Interest rate است. تریدرها با بررسی داده‌ها و اخبار اقتصادی مهم نظیر نرخ بیکاری یا رشد تولید ناخالص داخلی سعی دارند اقدامات بانک مرکزی برای افزایش یا کاهش نرخ بهره مورد پیش‌بینی قرار داده و بدین طریق معاملات خود را تنظیم کنند.
