اندیکاتورهای تکنیکال ابزاری سودمند برای معامله‌گران به شمار می‌روند. یکی از این اندیکاتورها، اندیکاتور استوکاستیک stochastic  است. در این مقاله می‌خواهیم به معرفی این اندیکاتور بپردازیم. موضوعاتی که مورد شرح و بررسی قرار خواهند گرفت، شامل موارد زیر است:

• معرفی اندیکاتور استوکاستیک
• نحوه محاسبه اندیکاتور استوکاستیک
• نحوه تفسیر اندیکاتور استوکاستیک
• انواع سیگنال‌های معاملاتی در اندیکاتور استوکاستیک
• مزایا و معایب اندیکاتور استوکاستیک

معرفی اندیکاتور استوکاستیک

اندیکاتور استوکاستیک stochastic یک اندیکاتور مومنتوم است که سرعت و مومنتوم حرکت قیمت را نشان می‌دهد. این اندیکاتور برای اولین بار توسط فردی به نام جورج سی لین (George c lane)  در اواخر دهه 1950 معرفی شد. براساس مصاحبه‌ای که با جورج سی لین شده است، اسیلاتور استوکاستیک از قیمت یا حجم پیروی نمی‌کند، بلکه از سرعت یا مومنتوم حرکت قیمت پیروی می‌کند.

به عنوان یک قاعده یا قانون، مومنتوم قبل از قیمت، جهت حرکت را تغییر می‌دهد. همچنین، از واگرایی صعودی و نزولی در اسیلاتور استوکاستیک می‌توان برگشت قیمت را پیش‌بینی نمود. درحقیقت، این سیگنال مهم‌ترین و اولین سیگنال این اندیکاتور محسوب می‌گردد که توسط لین شناسایی شد. کاربرد دیگر این اندیکاتور، شناسایی فشار خرید و فروش برای برگشت احتمالی قیمت در آینده است.

از آنجایی که اسیلاتور استوکاستیک در یک محدوده یا بازه در نوسان است، می‌توان برای شناسایی سطوح اشباع خرید و اشباع فروش مناسب باشد.

• بیشتر بخوانید: فارکس چیست؟
• بیشتر بخوانید: سبک معامله‌گری در فارکس
• بیشتر بخوانید: موفقیت در بازار فارکس  
• بیشتر بخوانید: خطرات سرمایه‌گذاری در فارکس

نحوه محاسبه اندیکاتور استوکاستیک

تنظیم پیش‌فرض برای اسیلاتور استوکاستیک دوره 14 است که می‌توان در تمامی تایم فریم‌ها اعم از هفتگی، ماهانه و روزانه به کار گرفته شود. اسیلاتور استوکاستیک دارای دو مولفه اصلی به شرح زیر است:

%k دوره 14 که از آخرین قیمت بسته شدن، بالاترین سقف در طی دوره زمانی 14 و پایین‌ترین سقف طی دوره 14 استفاده می‌کند.

%D که یک میانگین متحرک ساده 3 روزه از %K است.

در حقیقت، %D به صورت یک خط همسو با %K ترسیم می‌شود و به عنوان خط سیگنال یا تریگر (ورود) عمل می‌کند.

%K = (Current Close – Lowest Low)/(Highest High – Lowest Low) * 100

%D = 3-day SMA of %K

نحوه تفسیر اندیکاتور استوکاستیک

اندیکاتور استوکاستیک، قیمت بسته شدن را با توجه به کف و سقف محدوده رنج در یک بازه زمانی معین مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌دهد. برای درک بهتر این مطلب فرض کنید، بالاترین سقف برابر 110، پایین‌ترین کف برابر 100 و قیمت بسته شدن برابر با 108 باشد، تفاوت میان کف و سقف رنج برابر 10 خواهد بود که به عنوان مخرج در فرمول %K در نظر گرفته می‌شود، اختلاف میان قیمت بسته شدن با پایین‌ترین کف نیز 8 خواهد بود که به عنوان صورت کسر در فرمول در نظر گرفته می‌شود.

زمانی که عدد 8 بر 10 تقسیم می‌شود، عدد بدست آمده 0.80 یا %80 می‌شود. با ضرب این عدد در 100 مقدار %K بدست می‌آید. زمانی که قیمت بسته شدن در نیمه بالایی محدوده رنج باشد، اندیکاتور بالای 50 خواهد بود، اما اگر قیمت بسته شدن در نیمه پایینی محدوده رنج باشد، اسیلاتور زیر 50 خواهد بود. همچنین اگر اندیکاتور زیر 20 باشد، نشان‌دهنده این است که قیمت در آن تایم فریم یا بازه زمانی در محدوده کف قیمتی قرار دارد. برعکس اگر اندیکاتور بالای 80 باشد، نشان از آن دارد که قیمت وارد محدوده سقف قیمتی خود شده است.

برای مثال، به تصویر بالا نگاه کنید. زمانی که قیمت در محدوده سقف قیمتی بسته می‌شود، اندیکاتور بالای 80 و عدد 91 را نشان می‌دهد. زمانی که قیمت در محدوده کف قیمتی بسته می‌شود، اندیکاتور استوکاستیک زیر 20 است و عدد 15 را نشان می‌دهد. مقدار یا عدد 57 در اندیکاتور نیز، نمایانگر این است که قیمت در نیمه محدوده رنج قیمتی قرار دارد.

• بیشتر بخوانید: بهترین زمان ترید فارکس
• بیشتر بخوانید: معامله‌گری در فارکس
• بیشتر بخوانید: بهترین تایم فریم در فارکس  
• بیشتر بخوانید: نحوه سرمایه‌گذاری در بازار فارکس

انواع سیگنال‌های معاملاتی در اندیکاتور استوکاستیک

در اندیکاتور استوکاستیک می‌توان سیگنال‌های مختلفی دریافت کرد که در ادامه به طور مبسوط بررسی خواهیم نمود:

اشباع خرید و فروش

از آنجایی که اندیکاتور استوکاستیک در یک محدوده نوسان می‌کند، برای شناسایی سطوح اشباع خرید و فروش می‌توان از آن استفاده نمود. اندیکاتور استوکاستیک در یک محدوده بین صفر تا 100 در نوسان است. به بیانی دیگر، مهم نیست که یک دارایی یا نماد با چه سرعتی کاهش یا افزایش می‌یابد، اندیکاتور استوکاستیک همواره در این محدوده حرکت می‌کند.

به طور کلی، اگر اندیکاتور بالای 80 را نشان دهد، نمایانگر محدوده اشباع خرید برای دارایی مورد نظر است، اگر زیر 20 را نشان دهد، نمایانگر محدوده اشباع فروش برای دارایی مربوطه خواهد بود. برای مثال، اگر اندیکاتور استوکاستیک 20 روزه بالای 80 را نشان دهد، به این معنا است که دارایی مورد نظر در سقف محدوده رنج قیمتی قرار دارد، اما اگر اندیکاتور استوکاستیک 20 روزه زیر 20 را نشان دهد، به این معنا است که دارایی مورد نظر در کف قیمتی محدوده رنج قرار دارد.

واگرایی صعودی و واگرایی نزولی

واگرایی‌ها زمانی شکل می‌گیرند که کف یا سقف جدید در قیمت، همسو با کف یا سقف جدید در اندیکاتور استوکاستیک نباشد. برای مثال، در روند نزولی، قیمت کف پایین‌تر ایجاد می‌کند، اما در اندیکاتور استوکاستیک کف بالاتر شکل می‌گیرد، این حالت نمایانگر این است که مومنتوم نزولی در حال کاهش است و احتمال برگشت قیمت و شروع روند صعودی وجود دارد. واگرایی نزولی زمانی ایجاد می‌شود که قیمت سقف بالاتر تشکیل دهد، اما در اندیکاتور کف پایین‌تر ایجاد شود، این حالت نشان‌دهنده کاهش مومنتوم صعودی است و احتمال برگشت قیمت و شروع روند نزولی وجود دارد.

همچنین، زمانی که یک واگرایی رخ می‌دهد، معامله‌گران در انتظار تاییدیه‌ای برای ورود به معامله خواهند بود. برای مثال، در واگرایی نزولی، این تاییدیه می‌تواند شکست یک ناحیه حمایتی باشد یا این که اندیکاتور استوکاستیک زیر 50 یا خط مرکزی قرار بگیرد. در واگرایی صعودی نیز، تاییدیه می‌تواند شکست یک ناحیه مقاومتی بسیار مهم یا قرار گرفتن اندیکاتور استوکاستیک بالای 50 یا خط مرکزی در نظر گرفته شود.

در حقیقت، 50 سطح کلیدی و بسیار مهمی در اندیکاتور استوکاستیک به شمار می‌رود؛ چرا که اندیکاتور استوکاستیک بین صفر و 100 در نوسان است و 50 خط مرکزی این اندیکاتور در نظر گرفته می‌شود. واگرایی صعودی و نزولی را می‌توانید در تصویر بالا مشاهده کنید.

• بیشتر بخوانید: معرفی و بررسی بهترین اندیکاتور فارکس
• بیشتر بخوانید: بررسی کارکرد و تفاوت اندیکاتور و اسیلاتور در فارکس

مزایا و معایب اندیکاتور استوکاستیک

همان طور که می‌دانید، اندیکاتورها ابزاری سودمند برای تحلیل و پیش‌بینی بازار به شمار می‌روند. با این حال، شما نباید به عنوان یک تریدر تماما به اندیکاتورها متکی باشید که اندیکاتور استوکاستیک نیز از این قاعده مستثنی نیست. به عبارتی دیگر، یک تریدر باید برای فعالیت در بازارهای مالی استراتژی معاملاتی یا سبک معاملاتی داشته باشد و در کنار استراتژي خود از یک اندیکاتور یا ترکیبی از اندیکاتورها به عنوان ابزار کمکی یا مکمل بهره ببرد.

مهم‌ترین مزیت این اندیکاتور این است که یک اندیکاتور پیشتاز یا پیشرو به شمار می‌رود که حرکت احتمالی قیمت را در آینده پیش‌بینی می‌کند. همچنین، سیگنال‌های ارائه شده در اندیکاتور استوکاستیک ممکن است خطا باشند، بنابراین نمی‌توان به تمامی سیگنال‌های این اندیکاتور اعتماد کرد، این موضوع یکی از بزرگترین عیب‌های این اندیکاتور به شمار می‌رود.

کلام آخر

اندیکاتور استوکاستیک یک اسیلاتور مومنتوم است که توسط تریدرها در بازارهای مالی از جمله فارکس به کار گرفته می‌شود. این اندیکاتور مانند هر اندیکاتور دیگری در کنار مزیت‌هایی که دارد، عیب‌هایی نیز دارد. معامله‌گران می‌توانند در کنار استراتژی معاملاتی خود از این اندیکاتور استفاده کنند. 

منبع:  school.stockcharts.com