بازار مالی فارکس (Forex) که نام آن مخفف عبارت Foreign Exchange است، از قدیمی‌ترین بازارهای مالی بوده که معامله‌گران حقیقی و حقوقی (مانند بانک‌ها و موسسات مالی یا افراد معمولی) می‌توانند در آن به خرید، فروش یا مبادله‌ی ارزهای رایج کشورها بپردازند.

بازار Forex در حال حاضر بزرگترین بازار مالی جهان محسوب می‌شود که بسیاری از بانک‌ها، شرکت‌های تجاری، بانک‌های مرکزی، شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران و معامله‌گران خُرد پنج روز در هفته در آن به فعالیت می‌پردازند.

حجم معاملات روزانه‌ در بازار فارکس به تریلیون‌ها دلار می‌رسد و تا حدی نسبت به بازارهای دیگر، دارای ثبات بیشتر و ریسک‌ کمتری است. در این مطلب قصد داریم درباره‌ی بازار مالی فارکس توضحیاتی مختصر اما جامع ارائه کنیم و ببینیم که این بازار چگونه شکل گرفته و امروزه برای فعالیت در آن باید چه اقداماتی انجام دهیم.

فارکس چیست؟ به زبان ساده

فارکس به زبان ساده به معنی بازاری است که در آن پول کشورهای مختلف می‌تواند بطور آزادانه، غیرمتمرکز و بدون نظارت دولت‌ها یا وابستگی آن پول‌ها به یک پول مرجع مانند دلار یا یک فلز گرانبها مانند طلا، میان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران داد و ستد شود.

بسیاری از کارشناسان تاریخچه‌ی شکل‌گیری بازار فارکس را به قرون 14 و 15 میلادی نسبت می‌دهند که در دوره‌ی پس از قرون وسطی با تشکیل اولین بانک‌های اروپایی، تاجران کشورهای مختلف توانستند با پول‌های مخصوص کشور خود که از همگی از فلزات گرانبها ساخته شده بودند یا پشتوانه‌ی آنها چنین فلزاتی بود، به داد و ستد مالی با یکدیگر بپردازند.

بازار مالی فارکس در شکل نوین آن

همانطور که اشاره شد، پول کشورها حتی تا سال‌ها پس از جنگ جهانی اول مبتنی بر فلزات گرانبها مانند نقره و طلا بود. اما پس از وقوع جنگ جهانی دوم، این سیستم مالی دچار فروپاشی شد و نظام پولی پیشین، جای خود را به سیستمی موسوم به «برتون وودز» داد. این سیستم که حاصل توافق کشورهای قدرتمند جهان در سال 1944 بود، دلار آمریکا را جایگزین طلا نمود و به این ترتیب ارز رایج هر کشور، می‌توانست بر منبای دلار معامله و ارزش‌گذاری شود. از طرفی دولت آمریکا نیز وعده داد که موجودی دلار جهانی را با ذخایر طلا پشتیبانی کند.

البته این قرارداد بعدها در سال 1971 توسط ریچارد نیکسون رئیس جمهور آمریکا تعلیق شد. لغو قرارداد برتون وودز منجر به شکل‌گیری سیستم شناوری آزاد ارزها شد که به اعتقاد بسیاری، ادامه‌ی این روند در سال 1973 منجر به شکل‌گیری بازار مالی فارکس به شکل مدرن و امروزی آن شد تا پول کشورهای مختلف نه بر حسب دلار یا طلا، بلکه بر حسب میزان عرضه و تقاضا در بازارهای بین‌المللی تعیین ‌شود و هر ارزی بتواند مستقیماً در ازای هر ارز دیگری خرید، فروش یا مبادله شود.

بازار فارکس در شکل جدیدِ آن، بارِ دیگر در دهه‌ی 90 میلادی و با گسترش اینترنت، متحول شد. در این دوره افراد ‌توانستند براحتی و با صرف زمان و انرژی بسیار کمتری به آخرین قیمت‌های جهانی دسترسی داشته باشند و ارزهای کشورهای مختلف جهان، مثلاً کشورهای واقع در جنوب شرقی آسیا نیز به این بازار مبادلات ارزی بپیوندند و پول کشور خود را در آن عرضه کنند.

• تاریخچه فارکس از زبان یک معامله‌گر

در بازار مالی فارکس چه چیزهایی خرید و فروش می‌شود؟

با توضیحاتی که در قسمت‌های قبل داده شد، شاید این تصور برای شما پیش بیاید که فارکس محلی برای تبادل و خرید و فروش پول است، اما جالب است بدانید که اگرچه عمده معاملات فارکس مربوط به مبادله‌ی جفت ارزها است، اما طیف وسیعی از کالاها یا ابزارهای مالی نیز در آن به خرید و فروش گذاشته می‌شوند؛ از کالاهایی مانند طلا و نفت گرفته (Commodity) تا اوراق قرضه (Bonds)، سهام (Stock)، شاخص‌ها (Indices) و حتی ارز دیجیتال.

اگرچه رمزارزها یا ارزهای دیجیتال معمولاً بر بستر صرافی‌های ارز دیجیتال معامله می‌شوند، اما جالب است بدانید که امکان معامله‌ی آنها به شکل CDF نیز در بازار مالی فارکس امکان‌پذیر است. همچنین توجه داشته باشید که منظور از معامله‌ی کالا یا کامودیتی در فارکس، خرید و فروش خودِ آن کالا نیست؛ یعنی شما در ازای پرداخت مبلغی مشخص، مقدار مشخصی از کالای واقعی را دریافت نمی‌کنید، بلکه در واقع شما بر روی نوسانات قیمت کالاها معامله انجام می‌دهید.

• چه چیزی در فارکس معامله می‌شود؟ به زبان ساده

معاملات جفت‌ارز در فارکس به چه شکل انجام می‌گیرد؟

همانطور که اشاره شد، عمده‌ی معامله‌گران فارکس، برای معامله یا سرمایه‌گذاری بر روی جفت‌ارزها است که به این بازار می‌آیند و بیشترین حجم معاملات روزانه‌ی فارکس نیز به همین خرید و فروش جفت ارزها اختصاص دارد.

می‌دانیم که ارزش واحدهای پولی در کشورهای مختلف با یکدیگر برابر نیست؛ مثلاً یک پوند انگلیس ارزشی معادل یک دلار آمریکا ندارد یا هر درهم امارات از دینار کویت ارزش بسیار کمتری دارد. از سوی دیگر، خودِ همین اختلاف قیمت که به آن در اصطلاح فنی‌تر، نرخ تبدیل می‌گویند، همیشه مقدار ثابتی نیست و بعضاً حتی به شکل روزانه و ساعتی نیز در نوسان است. همین نوسانات نرخ تبدیل جفت‌ ارزهای مختلف است که معامله‌گران را به سمت بازار مالی فارکس سوق می‌دهد و محل کسب سود توسط آنهاست.

انواع جفت ارزهای قابل معامله در فارکس

دانستیم که برای معامله‌‌ی پول در بازار فارکس، معامله‌گر یا سرمایه‌گذار باید روی جفت ارزها معامله کند. یکی از محبوب‌ترین جفت ارزها در نزد معامله‌گران فارکس، یورو به دلار آمریکا (EUR/USD) است که در آن ارزش هر یک یورو در برابر ارزش یک دلار ارزیابی خواهد شد.

به این ترتیب، مثلاً معامله‌گری که شرایط اقتصادی آمریکا را نسبت به شرایط اقتصادی اروپا مثبت‌تر ارزیابی می‌کند، به این نتیجه می‌رسد که یک دلار در طی روزها یا هفته‌های آینده ارزش بیشتری در ازای قیمت کنونی یک یورو خواهد داشت و با خرید هر دلار در قیمت کنونی و فروش آن در قیمت بالاتر در آینده‌ای نزدیک، سود کسب می‌کند.

از مشهورترین و پرمعامله‌ترین جفت ارزهای حالِ حاضرِ بازار فارکس، علاوه بر یورو به دلار، می‌توان به پوند به دلار GBP/USD، دلار به ین USD/JPY و دلار به فرانک سوییس USD/CHF اشاره کرد. در اصطلاح خودِ معامله‌گران، به جفت ارزهایی که یک پای آنها دلار است، «جفت ارز اصلی» گفته می‌شود؛ به دیگر جفت ارزهایی که یک سمت آنها دلار نباشد، مانند پوند به ین GBP/JPY جفت ارزهای فرعی می‌گویند.

جفت ارزهای دیگری هم وجود دارند که به جفت ارزهای «غیرمعمول» مرسوم‌اند. جفت ارزهای غیرمعمول به آن دسته از ارزهایی گفته می‌شود که یک یا هر دو طرف معامله، ارز کشورهای در حال توسعه قرار گرفته باشد مانند لیر به روبل TRY/RUB.

مهمترین کلماتی که درباره‌ بازار مالی فارکس به کار می‌رود

فارکس اصطلاحات فنی و تخصصی بسیاری دارد که یادگیری همگی آنها مستلزم وقت و آموزش کافی است. اما در این بخش به شکلی مختصر چند مورد از مهمترین اصطلاحات بازار مالی فارکس را بررسی خواهیم کرد.

• اسپرد (Spread): اسپرد در واقع حکم همان کارمزد معاملات را دارد که هر معامله‌گر برای ورود به یک معامله باید بپردازد.
• نرخ ارز: قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگر را نشان می‌دهد. برای مثال، نرخ ارز EUR/USD نشان می‌دهد که چند دلار برای خرید یک یورو لازم است.
• بروکر (Broker): بروکر نیز نقش همان کارگزاری را دارد که با ارائه‌ی ابزارهایی، امکان معامله را برای معامله‌گران خُرد، فراهم می‌کند.
• پیپ (Pip): به کوچکترین واحد تغییر قیمت یک ارز یا سهم، پیپ گفته می‌شود؛ مثلاً اگر نرخ یورو به ین 1.556 باشد و در آینده به 1.566 برسد، می‌گویند قیمت یورو به ین 10 پیپ تغییر داشته است.
• اسک (Ask): به معنی خرید یک ارز یا سهم است.
• بید (Bid): به معنی فروش یک ارز یا سهم است.
• پوزیشن (Position): این اصطلاح در بازارهای مالی گوناگونی به کار می‌رود و به معنی باز کردن یا انجام هرگونه معامله‌ی خرید یا فروش است.
• لات (Lot): لات به تعداد مشخصی از یک ارز پایه یا سهام گفته می‌شود که کار شمارش را برای معامله‌گران آسان‌تر می‌کند. مثلاً وقتی می‌گوییم یک معامله‌گر 20 لات دلار خریداری کرده یعنی 200 هزار دلار خریده است چرا که هر لات معمولاً برابر با 100 هزار واحد است؛ البته امروزه بروکرها برای فراهم آوردن امکان سرمایه‌گذاری‌های خُرد، لات‌های 100 دلاری نیز ارائه می‌دهند.
• نرخ تبدیل (Exchange Rate): به این معنی است که در ازای تبدیل ارز پایه به ارز متقابل، چه میزان ارز متقابل به معامله‌گر تعلق می‌گیرد؛ مثلاً در تبدیل 1 پوند به دلار، اگر نرخ تبدیل پوند به دلار برابر با 1.32 باشد، به ازای تبدیل هر یک پوند به دلار، 1.32 دلار به معامله‌گر تعلق خواهد گرفت.

این مقاله می‌تواند اطلاعات خوبی درباره تمامی اصطلاحات فارکس به شما بدهد:

• مهمترین اصطلاحات فارکس که باید بدانید

نحوه ثبت نام در بازار فارکس

به منظور فعالیت در بازار فارکس، ابتدا بایست در یک بروکر ثبت نام کنید. بروکرها که نقش کارگزاری را بر عهده دارند، با ارائه‌ی ابزارهای مالی و فنی، امکان خرید و فروش ارز یا سهام یا کالا را در ازای دریافت مقدار معینی کارمزد، فراهم می‌کنند. ثبت نام در بروکرها نیاز به احراز هویت و محل سکونت دارد و کاربر موظف است اطلاعات و مدارک هویتی خود مانند شناسنامه، کارت ملی، گذرنامه و… و همچنین مدارک محل سکونت مانند سند، قبض آب و برق یا… را در اختیار کارگزاری قرار دهد.

ما در کندل همیشه به کاربران پیشنهاد می‌کنیم برای شروع بازار فارکس حتما با اکانت دمو فارکس این کار را شروع کنند. اگر میخواهید بدانید چطور میتوان یک اکانت دمو در فارکس داشت این مقاله را بخوانید:

• چرا باید با حساب دمو فارکس را شروع کنیم؟

خلاصه‌ای از چیزی که درباره فارکس باید بدانید

در این مطلب به بررسی کلیاتی درباره‌ بازار مالی فارکس پرداختیم و دیدیم که این بازار، یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان با حجم معاملات روزانه بیش از 6 تریلیون دلار است. بازاری که ما امروز به آن فارکس یا Foreign Exchange می‌گوییم، در دهه‌ی 70 میلادی بوجود آمده و روزانه اقلامی مانند ارز، کالا، اوراق قرضه، سهام و… در آن معامله می‌شود.

البته این معامله بر روی خود این اقلام نیست و غالباً معامله بر روی قیمت آنها صورت می‌گیرد؛ مثلاً شما پوند را در ازای دلار می‌خرید یا می‌فروشید و از اختلاف قیمت میان این دو ارز، می‌توانید سود کسب کنید. برای فعالیت در بازار فارکس، ضمن آموزش و آشنایی با اصطلاحات فنی این بازار، باید در یک بروکر (کارگزاری) نیز ثبت نام کنید.

لازم است توجه داشته باشید که بر خلاف صرافی‌های ارز دیجیتال که تنها با یک ایمیل نیز می‌توانید در آنها ثبت نام کنید و به داد و ستد مالی بپردازید. اغلب بروکرها برای ثبت نام از شما درخواست بارگذاری مدارک هویتی و سکونتی خواهند داشت.