نظریه امواج الیوت چیست؟

نظریه امواج الیوت برای شرح حرکات قیمت در بازارهای مالی از جمله فارکس توسط فردی به نام رالف نلسون الیوت به وجود آمد. توسط این امواج معامله‌گران می‌توانند مسیر کلی قیمت را پیش‌بینی کنند و همسو با این پیش‌بینی، معاملات و پوزیشن‌های خرید و فروش خود را اعمال کنند.

امواج الیوت به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

امواج الیوت به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند، امواج ایمپالس (IMPULSE) 5 موجی و امواج اصلاحی (CORRECTIVE) 3 موجی که در مجموع 8 موج را شامل می‌شود.

نحوه حرکت امواج ایمپالس و اصلاحی چگونه است؟

امواج ایمپالس به صورت 5 موجی حرکت می‌کنند و در جهت روند اولیه مارکت هستند، درحالی که امواج اصلاحی 3 موجی بوده و خلاف روند مارکت حرکت می‌کنند.

نظریه امواج الیوت چیست؟

از محبوب‌ترین استراتژی‌های معاملاتی بین معامله‌گران نظریه امواج الیوت است. این نظریه اگر به درستی آموخته شود، عملکرد بسیار خوبی خواهد داشت. در ابتدای دهه 1930، یک حسابدار به نام رالف نلسون الیوت، کارشناس بازار سهام، داده‌های موجود در بازار سهام را در طی 75 سال تجزیه و تحلیل کرد. او در ابتدا تصور می‌کرد، بازارها بدون سازماندهی و کاملا تصادفی حرکت می‌کنند، اما بعدا متوجه شد که الگوی خاصی برای حرکت در بازار وجود دارد.

بر اساس نظریه الیوت، بازار در چرخه‌ها یا سیکل‌های تکراری حرکت می‌کند. علت این سیکل‌ها، احساسات انبوه معامله‌گران خرده فروشی (معامله‌گران خرد) و فاکتورهای روانی چون حرص و طمع عنوان می‌شود. آقای الیوت مشاهده کرد که نوسانات صعودی و نزولی قیمت ناشی از روانشناسی جمعی معامله‌گران همواره تکرار می‌شود.

بنابراین، اگر معامله‌گران به وضوح این سیکل‌های تکرارشونده را درک کنند، قادر خواهند بود که حرکت قیمت را در آینده پیش‌بینی کنند. همچنین می‌توانند، نقاط برگشتی قیمت را نیز شناسایی و پیش‌بینی کنند.

• بیشتر بخوانید: استراتژی معاملاتی
• بیشتر بخوانید: سبک‌های معامله‌گری در فارکس برای ترید

اصطلاحات کاربردی

اصطلاحات بسیار زیادی در نظریه موج الیوت وجود دارند که باید درک درستی از آنها داشته باشیم. دو تا از کاربردی‌ترین و اساسی‌ترین اصطلاحات به شرح زیر است:

• موج
• فراکتال‌ها

در ادامه به شرح هر یک از این دو خواهیم پرداخت.

1_ موج

بر طبق گفته آقای الیوت، روندها درنتیجه روانشناسی معامله‌گران شکل می‌گیرند. او ثابت نمود که نوسانات شکل گرفته ناشی از روانشناسی معامله‌گران خرد یعنی توده، یک الگوی تکرارشونده است و این نوسانات را موج نامید.

2_ فراکتال‌ها

در حالت کلی، فراکتال‌ها، ساختارهایی هستند که قسمت‌های تقسیم شده آنها مانند کپی‌های یکسانی از کل ساختار هستند. این ساختارها حتی در مقیاسی بی‌نهایت خود را تکرار می‌کنند. الیوت به این نتیجه رسید که این چرخه تکرارشونده، در تمام بازارهای مالی قابل مشاهده است.

اما تشخیص شروع امواج الیوت چطور امکان‌پذیر است؟

پیش‌بینی بازار با تشخیص شروع امواج الیوت

الیوت با مطالعه جزئی و دقیق بازار سهام به این نتیجه رسید که می‌توان با استفاده از ویژگی‌های الگوهای موجی این بازار را پیش ‌بینی نمود.همان طور که می‌دانید، همیشه یک پولبک یا حرکت اصلاحی در یک حرکت روندی وجود دارد. از این رو، روند بازار به دو دسته کلی روند اولیه و روند اصلاحی تقسیم می‌شود. حرکات بزرگ، نشان‌دهنده جهت اصلی بازار هستند و حرکات اصلاحی خلاف روند اصلی شکل می‌گیرند.

نظریه موج الیوت نیز از اصل مشابهی استفاده می‌کند. امواج ایمپالس (impulse) در همان جهت روند اولیه حرکت می‌کند و پنج موج را در الگوی خود نشان می‌دهد. همچنین، یک موج اصلاحی دیگری نیز وجود دارد که در جهت متضاد روند اولیه حرکت می‌کند. در یک مقیاس کوچک‌تر، برای هر موج ایمپالس، می‌توان مجددا پنج موج دیگر پیدا کرد و چنین الگوی حرکتی با رفتن به مقیاس‌های کوچک‌تر و کوچک‌تر تکرار می‌شود.

• بیشتر بخوانید: فارکس چیست؟
• بیشتر بخوانید: معامله‌گری در فارکس
• بیشتر بخوانید: موفقیت در بازار فارکس

انواع امواج در نظریه امواج الیوت

برای تشخیص شروع امواج الیوت باید نوع موج‌ها را تشخیص دهید. به طور کلی دو نوع امواج در این نظریه وجود دارد:

• ایمپالس impulse
• اصلاحی corrective

الیوت اظهار داشت در حالت کلی، بازار روندی بر اساس 5 و 3 الگوی موجی حرکت می‌کند. الگوی 5 موجی مربوط به امواج ایمپالس و الگوی 3 موجی مربوط به امواج اصلاحی است. ترکیب این دو نوع موج الگوی 5 موجی و الگوی 3 موجی، یک روند را تشکیل می‌دهد. در ادامه قصد داریم ویژگی‌های هر موج را به صورت جداگانه شرح دهیم:

1_ امواج ایمپالس

امواج ایمپالس از 5 موج تشکیل شده اند. در شکل بالا می‌توانید حرکت ایمپالس 5 موجی را مشاهده نمایید. در بین امواج، موج 1،3 و 5 امواج محرک هستند؛ به این معنا که در جهت روند کلی بازار حرکت می‌کنند. در حالی که، موج 2 و 4 امواج اصلاحی نام دارند که برخلاف روند کلی بازار حرکت می‌کنند. در شکل می‌توانید الگوی ایمپالس 5 موجی را مشاهده نمایید.

اکنون بیایید هر موج را به صورت جداگانه مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم، برای درک بهتر روند بازار، حرکت مارکت را صعودی درنظر می‌گیریم:

موج 1

این موج، اولین حرکت یا گام صعودی در بازار است. این گام یا حرکت صعودی توسط معامله‌گرانی ایجاد می‌شود، که تصور می‌کنند قیمت ارز مورد نظر در قیمت پایین و خوبی برای خریداری است، درنتیجه با خریداری ارز مورد نظر این گام یا موج را ایجاد می‌کنند.

موج 2

این موج یا حرکت برخلاف موج یا حرکت قبلی است. زمانی که خریداران اولیه سود خود را ذخیره می‌کنند، فکر می‌کنند ارز مورد نظر به هدف قیمتی خود رسیده و درنتیجه گمان می‌کنند، ارز مورد نظر بیش از حد ارزش‌گذاری شده است. اینجاست که بازار نزولی رخ می دهد، ولی با این حال قیمت به پایین‌ترین سطح حرکت قبلی نمی‌رسد؛ چرا که هنوز بسیاری از معامله‌گران بر این باور هستند که قیمت ارز مورد نظر برای خریداری بسیار مناسب است.

موج 3

این موج شبیه به موج  است. این موج معمولا طولانی‌ترین و قوی‌ترین موج از نظر قدرت حرکت است. زیرا با بالا رفتن قیمت، عموم معامله‌گران در کنار سایر شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ شروع به خریداری می‌کنند. بنابراین، این موج قوی‌تر از موج 1 است.

موج 4

پس از یک حرکت صعودی قوی یعنی پس از موج 3، برخی از معامله‌گران با این فرض که ارز مورد نظر گران شده است، شروع به کسب سود در پوزیشن‌های خود می کنند. با این حال، این حرکت نزولی چندان قوی نیست؛ چرا که هنوز برخی از معامله‌گران در بازار هستند که قیمت ارز موزد نظر را برای خریداری مناسب می‌دانند.

موج 5

موج 5 زمانی به وقوع می‌پیوندد که اغلب معامله‌گران خرد، ارز مورد نظر را خریداری کنند. این موج به دلیل ترس از دست دادن (FOMO) حرکت شکل می‌گیرد و دامی برای ایجاد نقدینگی به شمار می‌رود. درحقیقت، موج 5 زمانی ایجاد می شود که ارز هدف کاملا رسانه‌ای شده باشد و تمامی تحلیل‌گران مطرح در کانال‌های خبری به مردم پیشنهاد می‌دهند که این ارز را خریداری کنند. در حقیقت، این موج نشان از گران شدن ارز هدف دارد. با تشکیل این موج و گران شدن ارز مورد نظر، سرمایه‌گذاران و موسسات بزرگ شروع به فروش ارز مورد نظر و بستن پوزیشن‌های معاملاتی خود می‌کنند و دیگر عموم مردم با خریداری این نقدینگی را فراهم می‌کنند.

تمامی این امواج که در بالا ذکر شد با هم ویژگی‌های یک موج ایمپالس 5 موجی را تشکیل می‌دهند و قوانین و ویژگی‌های یکسان و مشابهی با روند نزولی دارند. به بیانی دیگر هر آنچه ذکر شد، برای روند نزولی نیز صدق می‌کند.

2_ موج اصلاحی

یک روند شامل ترکیبی از یک الگوی 5 موجی و یک الگوی 3 موجی است. یک الگوی ایمپالس 5 موجی، در جهت روند اولیه مارکت حرکت می‌کند، درحالی که یک الگوی اصلاحی 3 موجی بر عکس روند حرکت می‌کند. اگر روند مارکت صعودی باشد، امواج ایمپالس صعودی و امواج اصلاحی نزولی هستند، اگر روند مارکت نزولی باشد، امواج ایمپالس نزولی و امواج اصلاحی صعودی هستند.  در شکل زیر می‌توانید امواج اصلاحی را مشاهده کنید:

در شکل بالا، امواج a، b و c امواج اصلاحی هستند. روند کلی بازار در این مثال صعودی است؛ درنتیجه امواج اصلاحی نزولی می‌باشند. به بیانی دیگر، می‌توان موج اصلاحی 3 موجی را (امواج اصلاحی A B C) به عنوان یک پولبک برای روند صعودی درنظر گرفت. معامله‌گران می‌توانند از نظریه امواج الیوت برای هر دو روند صعودی و نزولی بهره ببرند.

همان گونه گفته شد، اگر روند بازار نزولی باشد، موج ایمپالس دارای روند نزولی و موج اصلاحی برخلاف جهت روند نزولی بازار یعنی صعودی خواهد بود. در شکل بالا می‌توانید، الگوی موجی 3-5 با روند نزولی را مشاهده کنید.

موج اصلاحی نشان داده شده در شکل بالا، تنها نوع موجود در بازارهای مالی نیست. برطبق گفته شخص الیوت، بیست و یک الگوی موج اصلاحی 3 موجی وجود دارد که برخی از آنها ساده و برخی دیگر پیچیده هستند. با این وجود، معامله‌گران مجبور نیستند تمامی این الگوها را بلد باشند. در ادامه به سه الگوی 3 موجی اصلاحی که رایج‌تر از دیگر الگوها هستند، می‌پردازیم:

• الگوی اصلاحی زیگ زاگ ZIG ZAG PATTERN
• الگوی اصلاحی فلت FLAT PATTERN
• الگوی مثلثی TRIANGLE PATTERN

بیایید هر یک از این امواج اصلاحی را به طور جداگانه بررسی کنیم:

الگوی زیگ زاگ

برای تشخیص شروع امواج الیوت، باید این الگوها را بشناسید. الگوی زیگ زاگ در مقایسه با الگوی رایج، دارای شیب بیشتری هستند و برخلاف روند مارکت حرکت می‌کنند. الگوی زیگ زاگ از سه موج تشکیل شده است موج A، B و C که در بین آنها موج B معمولا در مقایسع با دو موج دیگر کوتاه‌ترین است. همچنین، این الگو می‌تواند دو یا سه بار اتفاق بیفتد. علاوه بر این، الگوهای زیگ زاگ می‌توانند به الگوی 5 موجی در مقیاس کوچک‌تر تجزیه شوند.

الگوی فلت

همان طور که از نام این الگو پیدا است، در الگوی موج اصلاحی فلت، الگوی 3 موجی در حالت رنج حرکت می‌کند. موج C به زیر موج B  نمی‌رود و موج B به اندازه موج A بالا می‌رود. البته گاهی اوقات موج B اندکی از موج A  بالاتر می‌رود که قابل قبول است.

الگوی مثلثی

الگوی مثلتی با دیگر الگوهای اصلاحی کمی تفاوت دارد. این الگو برخلاف دو الگوی دیگر از 5 موج تشکیل شده‌ است که برخلاف روند بازار حرکت می‌کنند. امواج اصلاحی در این الگو انواع و اقسام اشکال نظیر متقارن SYMMETRICAL، ASCENDING، DESCENDING یا EXPANDING وجود دارد.

• بیشتر بخوانید: کتاب روانشناسی معامله گری
• بیشتر بخوانید: حجم بازار فارکس
• بیشتر بخوانید: نزدک در فارکس

رابطه امواج الیوت با نسبت‌های فیبوناچی

برای یافتن و مشخص نمودن هدف‌های قیمتی امواج الیوت، روش‌های گوناگونی وجود دارد که نسبت‌های فیبوناچی در بین آنها پرکاربردترین است. این نسبت‌ها به شرح زیر است:

1. موج 2 که اغلب اوقات بین نسبت 38.2 تا 78.6 درصد موج اول اصلاح می‌کند
2. موج 3 معمولا با سه نسبت مختلف نسب به موج 1 حرکت می‌کند، این نسبت‌ها شامل 1.618، 2.618 و 4.25 است
3. موج 4 معمولا به اندازه 23.6، 38.2 و یا 50 درصد موج 3 را اصلاح می‌کند
4. موج 5 دارای دو شکل مختلف از نسبت‌های فیبوناچی است:
5. اگر موج 3 بیشتر از 1.618٪ باشد، موج 5 قادر خواهد بود به اندازه 1.618٪ یا 2.618٪ موج 1 حرکت کند
6. اگر موج 3 کوچکتر از 1.618٪ باشد، موج 5 می‌تواند به اندازه 0.618، 1 و یا 1.618 درصد موج 1 تا 3 حرکت کند

تشخیص شروع امواج الیوت اصلا به چه کاری می‌آید؟

همان طور که در ابتدای این مقاله ذکر نمودیم، امواج الیوت یک استراتژی معاملاتی محسوب می‌شود. معامله‌گران می‌توانند با بدست آوردن تبحر در آن بازار را پیش‌بینی کنند و معاملات و پوزیشن‌های خرید و فروش خود را بر اساس آن تنظیم و اعمال کنند. به بیانی دیگر، شما به عنوان معامله‌گر می‌توانید با تشخیص شروع امواج الیوت، همگام با بازار با اعمال معاملات از آن سود کسب کنید.

• بیشتر بخوانید: ژورنال معاملاتی چیست؟
• بیشتر بخوانید: نکاتی برای شروع معامله‌گری

کلام آخر

برای تشخیص شروع امواج الیوت، باید این امواج را به خوبی درک کنید تا بتوانید درست بازار را پیش‌بینی کنید. اگر به خوبی درک نکرده باشید و اقدام به باز نمودن پوزیشن معاملاتی نمایید، ممکن است زیان زیادی در بازار متحمل شوید. در این مقاله به شرح انواع امواج الیوت اعم از ایمپالس و اصلاحی پرداختیم و ویژگی‌های هر یک را بررسی کردیم. آموختیم که موج ایمپالس یک الگوی 5 موجی و موج اصلاحی یک الگوی 3 موجی است.