در طی سالیان اخیر، رمزارزها یا همان ارزهای دیجیتال، سهم بیشتری از معاملات جهانی را به خود اختصاص داده و حتی به یکی از بازارهای اصلی و جریان‌ساز، در کنار بازار فارکس، برای سرمایه‌گذاری و معامله تبدیل شده‌اند. به همین جهت، بسیاری از معامله‌گران، بخصوص معامله‌گران ایرانی که تمایل به کسب درآمد دلاری و فعالیت در بازارهای بین‌المللی دارند، بعضاً نمیدانند که فارکس یا ارز دیجیتال را انتخاب کنند و از خود می‌پرسند که آیا لازم است تا به بازار ارزدیجیتال وارد شوند یا بهتر است تمرکز خود را بر بازار قدیمی‌تر و با ثبات‌تر فارکس بگذارند؛ یا شاید هم بهتر این باشد که از ظرفیت‌های هر دو بازار بهره ببرند.

اگر شما هم جزو این دسته از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران هستید، بهتر است در ادامه‌ی این مقاله همراه ما باشید؛ چرا که در این مقاله به مقایسه فارکس و ارز دیجیتال خواهیم پرداخت که می‌تواند یک دید کلّی درباره‌ی این دو بازار و نحوه‌ی فعالیت در آنها به دست دهد.

تاریخچه‌ی بازار فارکس و ارز دیجیتال

هر دو بازار مالی فارکس یا ارزدیجیتال جزو بازارهای نوپا و تازه تاسیس محسوب می‌شوند؛ گرچه برخی مطالعات سعی در این دارد که نشان دهد مفهوم و ایده‌ی اولیه‌ی بازاری مانند فارکس به قرن پانزدهم و به تاسیس اولین بانک‌ها توسط خاندان «مدیچی» برمی‌گردد، اما بازار امروزی که همگان آن را با نام فارکس (Forex) می‌شناسند، رسماً در دهه‌ی 70 میلادی شکل گرفته است.

تاریخچه بازار فارکس

در واقع دو سال پس از لغو توافق برتون وودز (Bretton Woods) توسط ایالات متحده‌ی آمریکا در سال 1971، با پدید آمدن سیستم شناوری نرخ ارزها نسبت به یکدیگر و با برهم خوردنِ وابستگی معاملات پول کشورهای مختلف به دلار یا طلا، بازار مالی فارکس در معنای مدرن آن بوجود آمد. در دهه‌های بعدی و بخصوص با گسترش استفاده از اینترنت در دهه‌ی 90 میلادی، معاملات فارکس ابعاد وسیع‌تری در سطح جهانی یافت و تا به امروز یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان با حجم معاملات روزانه بیش از 6 تریلیون دلار است.

• بیشتر بخوانید: فارکس چیست؟
• بیشتر بخوانید: سبک معامله‌گری در فارکس
• بیشتر بخوانید: موفقیت در بازار فارکس

تاریخچه‌ی ارزهای دیجیتال

اولین ارزهای دیجیتال در دهه‌ی 1980 خلق شدند که در آن زمان به ارزهای سایبری (Cyber Currencies) موسوم بودند. ایده‌ی پشت ایجاد چنین ارزهایی این بود که پولی خلق شود که تمرکز آن در دست دولت نباشد و بین افراد در سراسر جهان بی‌واسطه قابل معامله باشد. اما تنها در سال‌های ابتدایی دهه‌ی 90 میلادی بود که افرادی مبادرت به توسعه‌ی پروتکل‌های رمزنگاری شده و نرم‌افزارهای آن کردند تا رفته‌رفته امکان خلق سیستم پولیِ غیرمتمرکزی را فراهم آورند.

این تلاش‌ها نهایتاً در سال 2008 و با نشر اعلامیه‌ی خالق بیت‌کوین با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو و بعدتر با راه‌اندازی پروتکل بیت‌کوین در سال 2009 توسط او، موجب اقبال عمومی به رمزارزها شد. در واقع می‌شود گفت که از همان زمان بازار رمزارزها شکل گرفت و با توسعه‌ی این بازار و ورود سرمایه‌گذاران و خلق پروتکل‌ها و کوین‌های (ارزهای) جدید، فعالیت در بازار ارزدیجیتال ابعادی جهانی یافت.

مقایسه فارکس و ارز دیجیتال

برای مقایسه فارکس و ارز دیجیتال کافیست در یکی از مهم‌ترین معیار‌های این بررسی را انجام دهیم. یک تفاوت فارکس و ارزدیجیتال، زمان معامله در آن است که از تفاوت‌های اصلی این دو بازار بشمار می‌رود.  معامله‌گران در بازار فارکس می‌توانند از روز دوشنبه تا جمعه (5 یا در برخی مناطق 5 و نیم روز کاری) به داد و ستد مالی بپردازند اما بازار در آخر هفته‌ها تعطیل است؛ این در حالی است که بازار ارزهای دیجیتال بصورت 24 ساعته و هفت روز هفته، بدون حتی یک ساعت تعطیلی در دسترس معامله‌گران سراسر دنیا قرار دارد.

• بیشتر بخوانید: بهترین زمان ترید فارکس
• بیشتر بخوانید: معامله‌گری در فارکس
• بیشتر بخوانید: بهترین تایم فریم در فارکس

مقایسه فارکس با ارز دیجیتال از نگاه معامله‌گری

در بازار فارکس معامله‌گران به خرید و فروش جفت‌ارز می‌پردازند؛ مثلاً پوند را در ازای دلار می‌خرند یا می‌فروشند. علاوه بر آن، افراد می‌توانند در زمینه‌ی خرید یا فروش اقلامی مانند نفت، طلا، نقره، گندم، اوراق قرضه، شاخص سهم‌های بزرگ و سهام شرکت‌ها و کارخانجات بزرگ در سراسر جهان، به فعالیت بپردازند.

در بازار ارزهای دیجیتال، همانطور که از نام آن پیداست، معامله‌گران می‌توانند روی ارزهای دیجیتال که مشهورترین آنها مانند بیت‌کوین و اتریوم هستند گرفته تا ارزهایی که چندان شاخص نیستند، مانند بسیاری از میم‌کوین‌ها، به داد و ستد مالی مشغول شوند یا روی آنها سرمایه‌گذاری کنند. به‌طور کلی هیچ چیز دیگری جز رمزارز و انواع توکن‌ها در بازار ارزهای دیجیتال مورد معامله قرار نمی‌گیرد.

تفاوت فارکس و ارز دیجیتال در نحوه ثبت نام

فارکس

علی‌رغم وجود تحریم‌های بین‌المللی، شهروندان ایرانی نیز می‌توانند در بازار جهانی فارکس به فعالیت بپردازند؛ برای این منظور کافی است تا در یک بروکر ثبت نام و احراز هویت نمایند. بروکر در واقع کم‌وبیش همان نقش کارگزاری را در بازار بورس ایران دارد و ثبت نام در آنها اغلب رایگان است. معامله‌گران ایرانی معمولاً از بروکرهایی همچون آلپاری، جاست فارکس، فیبوگروپ، اوربکس و IFC Markets استفاده می‌کنند. گفتنی است که در هنگام ثبت نام در هر یک از این بروکرها، ملزم به ارائه‌ی مدارک هویتی و آدرس محل سکونت خود خواهید بود.

ارزهای دیجیتال

روند ثبت نام در بازار ارزدیجیتال نیز تقریباً مشابه با بازار فارکس است با این تفاوت که معمولاً برای ورود به این بازار به جای کارگزاری، باید در یک صرافی ارزدیجیتال (خارجی یا داخلی) ثبت نام کنید. غالباً برای افتتاح حساب در صرافی‌های داخلی نیاز به ارائه‌ی مدارک هویتی و تایید محل سکونت خود دارید. این در حالی است که بسیاری از صرافی‌های خارجی از کاربران خود هیچ‌گونه مدرک هویتی درخواست نمی‌کنند و هر شخص تنها با داشتن یک ایمیل می‌تواند در آنها ثبت نام و به داد و ستد اقتصادی بپردازد.

از جمله صرافی‌های محبوب ایرانیان می‌توان به کوین‌بیس، کوکوین، کوینکس، هات‌بیت و… اشاره نمود. البته باید توجه داشته باشید که در برخی موارد خاص، ممکن است برای ادامه‌ی فعالیت در صرافی خارجی، نیاز به بارگذاری مدرک هویتی مانند گذرنامه داشته باشید.

• بیشتر بخوانید: کتاب روانشناسی معامله گری
• بیشتر بخوانید: حجم بازار فارکس
• بیشتر بخوانید: نزدک در فارکس

مزایا و معایب فارکس و ارز دیجیتال

مزایای فارکس

• نقدینگی بالا و اسپردهای پایین
• نظارت قانونی قوی‌تر
• مناسب برای استراتژی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت
• ابزارهای تحلیل تکنیکال پیشرفته

معایب فارکس

• پیچیدگی در تحلیل عوامل اقتصادی (مانند نرخ بهره)
• وابستگی به بروکرها و کارمزدهای بالاتر
• نیاز به سرمایه اولیه بیشتر در برخی موارد

مزایای ارز دیجیتال

• پتانسیل رشد بالا (مانند افزایش 100 برابری برخی آلت‌کوین‌ها)
• دسترسی آسان‌تر بدون نیاز به واسطه‌های سنتی
• امکان استیکینگ و کسب سود غیرفعال

معایب ارز دیجیتال

• نوسانات شدید و ریسک بالا
• ریسک‌های امنیتی (هک و کلاهبرداری)
• کمبود نظارت قانونی

استراتژی‌های معاملاتی در فارکس و ارز دیجیتال

فارکس

• اسکالپینگ: معاملات کوتاه‌مدت با هدف کسب سود از تغییرات کوچک قیمت.
• معاملات خبری: استفاده از اخبار اقتصادی (مانند گزارش‌های بانک مرکزی) برای پیش‌بینی روند بازار.
• تحلیل تکنیکال: استفاده از نمودارها و اندیکاتورهایی مانند RSI و میانگین متحرک.

ارز دیجیتال

• هودل (HODL): نگهداری بلندمدت ارزها با هدف کسب سود از رشد قیمت.
• معاملات آربیتراژ: بهره‌برداری از تفاوت قیمت در صرافی‌های مختلف.
• تحلیل آن‌چین: بررسی داده‌های بلاک‌چین برای پیش‌بینی رفتار بازار.

مثال‌های عملی برای شروع

شروع در فارکس

1. یک حساب دمو در بروکر معتبر (مانند FX24) باز کنید.
2. با جفت‌ارزهای اصلی مانند EUR/USD شروع کنید.
3. از اهرم پایین (1:10) استفاده کنید تا ریسک را کاهش دهید.
4. استراتژی‌های ساده مانند معاملات مبتنی بر حمایت و مقاومت را تمرین کنید.

شروع در ارز دیجیتال

1. یک کیف پول امن (مانند MetaMask) راه‌اندازی کنید.
2. در صرافی‌های معتبر داخلی (مانند بیت پین) و یا صرافی‌های معتبر خارجی (مانند Binance یا Kraken) ثبت‌نام کنید.
3. با ارزهای اصلی مانند بیت‌کوین یا اتریوم شروع کنید.
4. از استیکینگ برای کسب سود غیرفعال استفاده کنید.

فارکس یا ارز دیجیتال؛ در کدام یک می‌شود سود بیشتری کسب کرد؟

کسب سود از بازارهای مالی تابع عوامل متعددی است که از جمله مهمترین آنها می‌توان به میزان سواد مالی معامله‌گر، میزان ریسک‌پذیری، میزان شناخت یک معامله‌گر از بازار مربوط و شرایط حاکم بر اقتصاد جهان، میزان تجربه‌ی معامله‌گر و… اشاره نمود. بنابراین هر معامله‌گرِ توانمندی می‌تواند در هر بازاری سود کسب کند؛ اما بطور کلّی باید گفت که بازار مالی فارکس مکان امن‌تری برای معامله است و در اصطلاح معامله‌گران «پیش‌بینی‌ پذیرتر» از بازاری مانند ارزهای دیجیتال است.

در هر صورت نکته‌ی مهم برای ورود به بازارهای مالی، مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک است؛ البته درست است که ریسک بازار ارز دیجیتال به مراتب بیشتر از بازار فارکس است و قیمت‌ها دستخوش نوسانات شدیدتری می‌شوند، اما همین عامل می‌تواند برای یک معامله‌گر ماهر فرصت کسب سود بیشتری را فراهم آورد؛ در مجموع شاید بشود گفت که بازار فارکس جای امن‌تری برای معامله است و ضرر یا سود معامله‌گران به شدت و قوّت معامله‌گران ارزهای دیجیتال نیست.

کلام آخر، کدام یک بهتر است؟

در این مطلب به مقایسه فارکس و ارز دیجیتال پرداختیم و دیدیم که گرچه بازار فارکس قدمت بیشتری نسبت به بازار ارزهای دیجیتال دارد؛ اما رکن اصلی موفقیت بلند مدت برای هر معامله‌گری شناخت فرصت‌ها و تطابق با بازارها و شرایط اقتصادی مختلف است. به همین جهت افراد می‌توانند به شرط دریافت آموزش و کسب مهارت کافی، از ظرفیت‌های بازارهای نوینی مانند ارز دیجیتال نیز بهره ببرند.

تفاوت فارکس و ارزدیجیتال در بیشتر موارد چندان مرز مشخصی ندارد و هر یک معایب و مزایای خاص خود را دارند؛ مثلاً دیدیم که امکان فعالیت پیوسته و بدون تعطیلی در بازار رمزارزها فراهم است در صورتی که فارکس دو روز در هفته تعطیل است یا مورد دیگر اینکه نوسانات بازار فارکس به مراتب کمتر از ارزهای دیجیتال است که می‌تواند برای معامله‌گران با سطح ریسک‌پذیری متوسط و کم، گزینه‌ی مناسب‌تری برای فعالیت باشد.

میزان کسب سود از هر یک از این دو بازار نیز به میزان تجربه، آموزش، ریسک‌پذیری، میزان سرمایه و عوامل بسیار دیگری بستگی دارد اما به اعتقاد بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای، آموزش و مهارت کافی شرط اصلی برای موفقیت در هر یک از این دو بازار است.